Ký ức hào hùng

Ở tuổi 90, ông Hoàng Văn Hiển vẫn nhớ như in những ký ức hào hùng của mấy chục năm về trước khi tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. Bên ấm trà, vẫn nụ cười dễ mến, ánh mắt đầy tự hào, ông kể, ông sinh ra trong một gia đình nghèo, cha dạy chữ Nho, chữ Quốc ngữ và bốc thuốc Đông y, mẹ tảo tần làm ruộng tại huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.

Từ nhỏ, thiếu niên Hoàng Văn Hiển sớm hiểu cảnh cơ cực dưới ách thống trị của thực dân Pháp. Và suy nghĩ “chỉ có đánh đuổi quân xâm lược mới đem lại hạnh phúc cho người dân” đã sớm nhen nhóm trong đầu Hoàng Văn Hiển. Năm 14 tuổi, ông tham gia kháng chiến với khởi đầu làm giao liên cho Ty Quân giới Liên khu 4 để “chờ” đủ tuổi vào quân đội.

Ông Hoàng Văn Hiển bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm xưa

Thời gian sau, Liên khu 4 dốc sức cùng các địa phương khác bảo đảm hậu cần cho đại quân ta đánh Điện Biên Phủ, ông liền tham gia lực lượng thanh niên xung phong lên đường ra trận phục vụ chiến đấu trong đội hình của Đại đội 35 (C35), Tổng đội 34 thanh niên xung phong. Năm 1954, khi 19 tuổi, chàng trai Hoàng Văn Hiển là một trong những chiến sĩ mới, trẻ tuổi vinh dự tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ trong đợt cuối cùng của Chiến dịch.

“Hồi đó, cứ 4 ngày hành quân ban đêm, đoàn lại nghỉ 1 ngày. Suốt chặng đường dài 500-600km, vượt qua biết bao đèo cao, suối sâu, vực thẳm, chống chọi với muỗi, vắt, thú dữ và máy bay, biệt kích, thổ phỉ,… nhưng với ý chí, nghị lực, sức trẻ, đại đội của tôi đã hành quân đến đích an toàn, đúng hạn định” – ông Hiển nhớ lại.

Vẫn vẹn nguyên ký ức về Điện Biên, ông Hiển kể, khoảng 20 giờ 30 phút, ngày 06/5/1954 khi Chiến dịch vừa mở màn, pháo cối của ta bắn dữ dội vào các cứ điểm toàn mặt trận. Đại đội 35 của ông được phân công đánh vào một góc phải ngọn đồi C2 do Đại đội trưởng Thành trực tiếp chỉ huy đội hình chiến đấu. Quân ta ào ào tấn công như vũ bão vào đồi C2, khi địch đang ngoan cố, dai dẳng bám giữ.

Lệnh Đại đội trưởng mở đợt phản kích, cả Ban Chỉ huy Đại đội cùng các chiến sĩ, trung liên, tiểu liên, súng trường lưỡi lê, lựu đạn dũng cảm xông lên quần nhau ác liệt với địch, thọc sâu xông vào các ngả hầm, lô cốt đánh giáp lá cà. Cả phía quân ta và phía địch đều thương vong nặng, nhưng lúc đó, các chiến sĩ của ta vẫn dũng cảm lao về phía trước với quyết tâm “chỉ tiến chứ không lùi!”…

Ông Hoàng Văn Hiển lật giở từng kỷ vật xưa khi trò chuyện cùng học sinh, đoàn viên, thanh niên

15 giờ ngày 07/5/1954, ta mở trận tổng công kích trên toàn mặt trận. 17 giờ 30 phút cùng ngày, De Castries và toàn bộ Bộ Chỉ huy tập đoàn cứ điểm Ðiện Biên Phủ bị bắt sống. Chiến dịch Ðiện Biên Phủ toàn thắng…

Nhắc về kỷ niệm đẹp nhất của mình, ông Hiển cho biết đó là khi ông và anh em trong đơn vị được gặp anh Văn (Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Tổng Tư lệnh trong Chiến dịch Điện Biên Phủ). “Anh Văn rất quan tâm đồng đội của mình, còn ân cần thăm hỏi, quan tâm đời sống chúng tôi. Sau này, tôi nhiều lần gặp lại anh.

Trong cảm nhận của tôi, anh là người gần gũi. Lúc anh mất, tôi cũng cùng các cựu chiến binh tham gia lễ viếng, bày tỏ lòng tiếc thương với người anh Cả của quân đội ta…” – ông Hiển chia sẻ.

Bây giờ, cứ mỗi lần nhớ chiến dịch năm xưa, nhớ về những kỷ niệm một thời bên Bác Hồ, ông Hoàng Văn Hiển lại lật giở từng trang nhật ký hay những bức ảnh nhòe theo năm tháng để kể lại cho con cháu, đoàn viên, thanh niên, hội viên Hội Cựu chiến binh.

Vinh dự và tự hào khi được trực tiếp bảo vệ Bác Hồ

Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, ông Hoàng Văn Hiển được nhận nhiệm vụ vô cùng vinh dự là tham gia Tiểu đội trực tiếp bảo vệ Bác Hồ. Mỗi khi nhắc đến những năm tháng được sống bên Bác, ông xem đó là quãng đời đẹp nhất của mình. Người chiến sĩ Điện Biên năm xưa bồi hồi nhớ lại: “Khi chính thức được nhận nhiệm vụ đặc biệt “bảo vệ lãnh tụ”, tất cả anh em chúng tôi ai cũng xúc động, vinh dự, tự hào. Không ai bảo ai nhưng trong lòng không tránh khỏi giây phút âu lo vì nhiệm vụ quá mới mẻ, to lớn đối với mình.

Tại Phủ Chủ tịch (tòa nhà cũ của viên toàn quyền Pháp) dù đầy đủ tiện nghi nhưng Bác không hề sử dụng. Thường ngày, Bác vẫn mặc bộ bà ba màu nâu dân dã, chân đi đôi dép lốp từ khi còn ở chiến khu. Tranh thủ đôi lúc rảnh rỗi, Bác tập trung chúng tôi lại.

Bằng chất giọng xứ Nghệ ấm áp, truyền cảm, Bác chỉ bảo những việc tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng thật cần thiết cho những người lính trẻ: Từ lời ăn tiếng nói khi tiếp xúc với dân; phải lễ phép ra sao, khiêm tốn thế nào, phải tìm hiểu kỹ phong tục, tập quán đến cách đi đứng trong cơ quan, ngoài đường đến cả việc thường ngày như khi thể dục, đánh răng, rửa mặt,… chẳng khác gì người cha hiền chỉ bảo đàn con thương yêu.

Hội Cựu chiến binh TP.Tân An đến thăm, tặng quà cho ông Hoàng Văn Hiển

Mỗi khi nhận được tiền nhuận bút viết báo từ Liên Xô, Bác đều gửi hết cho cấp dưới. Bác nói: “Nhiều no, ít đủ, Bác không có nhiều tiền, số tiền này tặng cho các chú thêm vào mua con giống. Cố gắng tăng gia để đơn vị có thêm cá, thịt bồi dưỡng sức khỏe…”.

Bây giờ, cứ mỗi lần nhớ chiến dịch năm xưa, nhớ về những kỷ niệm một thời bên Bác Hồ, ông Hoàng Văn Hiển lại lật giở từng trang nhật ký hay những bức ảnh nhòe theo năm tháng để kể lại cho con cháu, đoàn viên, thanh niên, hội viên Hội Cựu chiến binh.

Ông Hiển bùi ngùi: “Tôi may mắn trở về nhưng đồng đội tôi – lớp lớp người đã ngã xuống, máu đã thắm đỏ cho vùng đất Điện Biên Phủ hôm nay được “thay da, đổi thịt” và phát triển, cho mỗi người dân chúng ta thêm tự hào về lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc”.

Và Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ luôn là câu chuyện “nóng hổi” mỗi dịp gặp mặt để nhớ về những đồng đội đã hy sinh, ký ức về những trận đánh nảy lửa.

“Với tôi, được gặp anh Văn và Bác Hồ là niềm may mắn và hạnh phúc nhất trong cuộc đời của mình. Nhớ về Bác, nhớ những lời dạy của Bác, tôi vẫn thường khuyên bảo con cháu cũng như các thế hệ trẻ khi đến thăm luôn phải học tập, noi gương Bác từng việc làm dù nhỏ thôi. Đó cũng là cách thể hiện lòng yêu nước” – ông Hiển nói.

Năm tháng trôi qua, những bận rộn lo toan của cuộc sống thường nhật và cả gánh nặng tuổi tác cũng không làm phai mờ phần ký ức về quãng đời tuổi trẻ của người chiến sĩ Điện Biên năm nào. Ông là người quả cảm, yêu quê hương, đất nước, là niềm tự hào của dân tộc và tấm gương sáng cho thế hệ trẻ hôm nay noi theo./.

Nguyệt Nhi

Ông có nhiều kỷ niệm đẹp khi là lính Điện Biên, đặc biệt nhất là những lần được gặp  Anh Văn – cái tên trìu mến mà bộ đội gọi Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Còn nhớ, trong một lần ông Hiển cùng đồng đội đang thu chiến lợi phẩm sau trận đánh, Đại tướng đã ân cần dặn dò: “Anh em phải cẩn thận mìn, đồ hộp phồng hơi (hết hạn sử dụng) thì đừng ăn kẻo đau bụng nhé!”. Chỉ đôi câu ngắn gọn thôi, nhưng cũng thấy được sự quan tâm của “người anh Cả” đối với các chiến sĩ.

Ông còn lưu giữ rất nhiều ảnh kỷ niệm chụp cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bức ảnh nhân ngày họp mặt kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ được ông trân trọng đặt tại trang đầu tiên của quyển album

Sau này, ông Hiển cũng có nhiều dịp gặp lại Đại tướng, nhất là trong thời gian ông tham gia bảo vệ Bác Hồ thì Đại tướng cũng có những lần đến thăm Bác, rồi mấy mươi năm sau, trong những lần họp mặt chiến sĩ Điện Biên,… Đối với ông, lần nào cũng vậy, cảm nhận về Anh Văn vẫn luôn là sự gần gũi, thân thương. Lúc Đại tướng mất, ông cũng cùng các cựu chiến binh tham gia lễ viếng, bày tỏ lòng tiếc thương với người anh Cả của quân đội ta – người đã có công lao vô cùng to lớn, làm nên chiến thắng Điện Biên hiển hách, lừng lẫy năm châu.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, ông Hoàng Văn Hiển được nhận nhiệm vụ vô cùng vinh dự là tham gia Tiểu đội trực tiếp bảo vệ Bác Hồ. Lúc ấy, cảm xúc của ông như vỡ òa, anh lính trẻ chỉ vừa đôi mươi cùng đồng đội cứ nôn nao, mong đến ngày về Thủ đô để được gặp Bác.

Lần đầu gặp Bác, ông Hiển cứ chăm chú nhìn Người, ngắm từng cử chỉ, nghe từng lời Bác nói như muốn níu kéo từng giây, từng phút bên cạnh Bác. Vậy là mơ ước bấy lâu giờ đã thành hiện thực, anh bộ đội Hoàng Văn Hiển chính thức được cùng đồng đội bảo vệ Bác, sự thật mà cứ ngỡ là mơ!

Ông xúc động: “Tôi có một quãng đời không bao giờ quên nay đã thành ký ức đáng nhớ và đó cũng chính là những kỷ niệm đẹp nhất, là niềm vinh dự, niềm tự hào của đời tôi…”

“Hồi tưởng lại con được về bên Bác

Lòng rộn ràng hạnh phúc biết bao nhiêu

Năm tháng trôi đi đọng lại bao điều

Rạo rực trong con niềm vui khó tả

Giá thời ấy biết vẽ tranh ký họa

Ký thật nhanh năm tháng đẹp bên Người

Còn gì hơn được thấy Bác tươi cười

…

Bác ơi năm tháng xa rồi

Niềm vui bên Bác suốt đời không quên”

Niềm vui bên Bác 

(Bài thơ này từng đoạt giải Khuyến khích cuộc thi sáng tác Văn học nghệ thuật tỉnh Long An năm 2008 của ông Hoàng Văn Hiển)

Ông hồi tưởng: “Thường ngày, Bác hay mặc bộ bà ba màu nâu và đi dép cao su, gần Bác, chúng tôi như được ở bên một người cha giản dị, bên một cụ già phúc hậu và thông minh”.

Được gặp Bác hàng ngày, lòng kính yêu của ông Hiển đối với Bác lại càng sâu đậm. Ông kể: “Bác hiền và thương dân, thương bộ đội lắm! Có bánh kẹo hay món gì ngon Bác cũng dành phần cho anh em chúng tôi được thưởng thức. Dù xa gia đình nhưng ở bên Bác, chúng tôi như được ở nhà, không bao giờ thiếu thốn tình cảm vì Bác quan tâm đến từng người một, chúng tôi thương Bác vô cùng!”.

Tiền nhuận bút từ Liên Xô (cũ) gửi về, Bác đem đến tặng Đại đội chúng tôi trước ngày Lễ Quốc khánh 2-9 khoảng hai, ba tháng. Bác dặn: “Nhiều no ít đủ, Bác không có nhiều tiền cho các chú. Số tiền ít ỏi này, các chú mua con giống tăng gia thêm để đến ngày Quốc khánh có đủ thịt, cá, rau mà liên hoan cùng nhau”.

Đang say sưa kể chuyện, nhớ về một kỷ niệm vui, ông bật cười: “Nhớ một ngày hè, Bác dạo quanh vườn bắt gặp tổ 3 người chúng tôi đang trèo cây hái nhãn. Sợ quá, tưởng Bác sẽ quở trách, ai ngờ Bác vui vẻ dặn dò: “Hái nhãn ăn cũng được nhưng phải hết sức cẩn thận, kẻo ngã thì khốn”. Những việc làm của Bác dành cho chúng tôi, những lời Bác dạy đôi khi chỉ là những chuyện thông thường, rất giản dị nhưng đã làm cho chúng tôi nhớ mãi như những điều thiêng liêng nhất, bởi những điều đó xuất phát từ tình thương bao la của Bác, thắm đượm tình cảm của Bác – của người cha dành cho những đứa con thân yêu của mình”.

“…Có lần trót dại hái nhãn trưa hè

Bác chợt đến! Tim nửa mừng nửa sợ

Bác hiền hòa, Bác ôn tồn nhắc nhở

Bác khuyên răn, Bác hỏi chuyện gần xa

Sao thân thương như tiếng Nội thuở quê nhà”

Nhớ mãi Tháng Năm 

(Bài thơ do ông Hoàng Văn Hiển sáng tác tặng đồng đội C1 – Đơn vị trực tiếp làm nhiệm vụ bảo vệ Bác Hồ)

Chưa kể, Bác là người vô cùng khiêm tốn, không muốn được ngợi ca, chúc tụng. Ngày sinh nhật Bác hàng năm, Người thường viện cớ bận việc vắng nhà để không phiền hà khách quý đến chúc. Bác giản dị, ân cần mà nghiêm khắc, nhưng cũng rất hài hước, bao dung. Chẳng cần nói nhiều nhưng những hành động, lời nói, cử chỉ của Bác đều là tấm gương để các chiến sĩ học tập. Đến giờ, ông Hiển vẫn luôn khắc ghi lời Bác, vì học Bác thì bao nhiêu cho đủ.

Ông không phải là một nhà báo, một nhà văn, nhà thơ chuyên nghiệp, tuy nhiên, ông cũng có nhiều sáng tác, trong đó có tác phẩm từng đoạt giải cao trong một số cuộc thi như Sáng tác, quảng bá tác phẩm Văn học nghệ thuật và Báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” năm 2011; cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật tỉnh Long An năm 2008. Các tác phẩm này đều có cùng đề tài về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những dòng chữ, câu thơ trong tác phẩm của ông đều vô cùng cảm xúc, có lẽ vì xuất phát từ tình cảm tận đáy lòng, từ những ký ức rất đẹp, rất đáng tự hào để tạo nên từng câu chữ đượm nghĩa, đậm tình.

Tác phẩm “Những kỷ niệm nhớ Bác kính yêu” của ông Hoàng Văn Hiển đoạt giải A – Cuộc thi sáng tác, quảng bá tác phẩm Văn học Nghệ thuật và Báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” năm 2011

Có thể nói, ông Hiển là một trong những người vô cùng may mắn khi được gặp cả Đại tướng Võ Nguyên Giáp lẫn Chủ tịch Hồ Chí Minh – vinh dự không phải ai cũng có được. Thế nên, từng ký ức, lời nói, cử chỉ của Bác Hồ, Bác Giáp vẫn luôn được ông khắc ghi trong tâm trí. May mắn thay, ở tuổi 85, ông vẫn có một trí nhớ tuyệt vời, vẫn nhớ như in từng lời của Bác. Thay cho những mẩu chuyện về Bác được in thành sách mà chúng ta từng đọc, những câu chuyện về Bác qua lời kể của ông rất sống động, vì ông được gặp trực tiếp, được nghe Bác dặn dò, chỉ bảo, quả thật, còn gì hạnh phúc bằng!  

Giã từ binh nghiệp, kết thúc thời gian phục vụ Bác, đến năm 1966, ông được tiếp tục đi học theo đúng mong ước từ khi còn là anh lính Điện Biên rồi làm việc tại Khu Gang thép Thái Nguyên. Sau đó, ông được điều động vào miền Nam làm việc rồi gắn bó với mảnh đất Long An từ năm 1982 đến nay và về hưu từ năm 1991.

Trong ngôi nhà đơn sơ với vườn kiểng được cắt tỉa gọn gàng, xanh mượt, thứ quý giá nhất đối với người cựu chiến binh có lẽ là những quyển album ảnh được lưu giữ cẩn thận như những trang nhật ký đời ông. Ông có rất nhiều album ảnh, nhưng khi hỏi bất kỳ ảnh nào, ông đều biết ảnh đó ở quyển nào, vị trí nào, mặt sau mỗi tấm ảnh còn được ông ghi rõ ngày tháng năm chụp, nhân sự kiện nào và chụp với ai. Đặc biệt, hơn 60 năm qua, chiếc huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ do Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng vẫn được ông gìn giữ rất kỹ cho đến tận bây giờ.

Ông trân trọng lắm những điều thuộc về ký ức, mà quả thật, những ký ức của ông vô cùng quý giá, bởi không phải ai cũng được như thế! Những người chiến sĩ Điện Biên như ông, được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp hay trực tiếp bảo vệ Bác Hồ còn minh mẫn đến hôm nay chỉ còn là số ít. Trong suốt cuộc trò chuyện, ông vẫn nhắc đi nhắc lại với chúng tôi rằng: “Bác lớn tuổi, lúc nhớ lúc quên, giọng “xứ Nghệ” đôi khi khó nghe, các cháu chịu khó nhé!”.

Những quyển album ảnh được lưu giữ cẩn thận như những trang nhật ký đời ông

Khi đất nước đã hòa bình, chẳng còn đạn bom, lửa khói, bên cạnh những kỷ niệm rất đỗi vinh quang, vẫn có một điều khiến ông day dứt, xót xa là còn nhiều chiến sĩ đã ngã xuống vẫn chưa tìm được hài cốt, trong đó có người anh ruột của ông – Liệt sĩ Hoàng Văn Định, hy sinh tại Bến Cát – Bình Dương. Đó là điều khiến ông trăn trở đến mãi hôm nay.

“…Các liệt sĩ nằm đó

Có thấy mộ anh tôi

Hy sinh mấy năm rồi

Ẩn đâu đây không nhỉ?

Anh hy sinh năm Tý

Hay tử trận Mậu Thân?

Giấy báo tử hai lần

Biết năm nào chính xác?

…

Em vẫn tìm mộ anh

Em vẫn nuôi hy vọng

Anh ngủ yên đâu đó

Trong đất mẹ thân thương!”

Tìm đâu thấy mồ anh!

Bản thân chúng tôi – khi thực hiện đề tài này cũng cảm thấy mình may mắn khi được gặp ông, nghe ông kể về thời trai trẻ, để được sống lại những ngày tháng đau thương mà anh dũng, để trân quý hơn hòa bình, no ấm hôm nay. Thế hệ hôm nay phải tự soi rọi lại bản thân, phải sống, cống hiến sao cho xứng đáng với bao thế hệ cha anh ngày trước. Gặp ông lần đầu mà như thân quen, quý mến từ lâu, người lính năm xưa vẫn vẹn nguyên nét đôn hậu, hào sảng, tiễn chúng tôi ra cửa, ông trìu mến: “Có dịp cứ ghé nhà bác chơi, mấy bác cháu lại trò chuyện nữa nhé!”./.

Thanh Hiểu – Phạm Ngân