Chủ trì hội nghị có bà Nguyễn Thị Thu Hà – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam; bà Hà Thị Nga – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; bà Nguyễn Thị Tuyến – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam chủ trì Hội nghị.

Báo cáo tổng hợp về tình hình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, việc vận hành hoạt động và những khó khăn vướng mắc của MTTQ, các tổ chức chính trị – xã hội, các tổ chức hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cấp tỉnh, cấp xã khi triển khai thực hiện nêu rõ, về công tác Đảng, theo Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW ngày 23.5.2025 của Ban Tổ chức Trung ương, Đảng bộ cơ quan Ủy ban MTTQ tỉnh được thành lập và trực thuộc Đảng ủy các cơ quan Đảng của tỉnh. Mô hình này trong quá trình triển khai đã bộc lộ một số khó khăn. Do đặc thù của MTTQ là một tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, hoạt động mang tính chính trị – xã hội sâu sắc, đòi hỏi sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện và thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, đặc biệt là đối với nhiệm vụ chính trị quan trọng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Về cơ cấu bộ máy, ở cấp tỉnh vẫn chưa có sự thống nhất trong toàn quốc về việc giao biên chế của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh (biên chế làm việc tại Văn phòng và các Ban Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam). Hiện nay, một số địa phương trực tiếp giao biên chế riêng cho MTTQ Việt Nam tỉnh, các tổ chức chính trị – xã hội cấp tỉnh, không giao biên chế chung về cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh (bao gồm biên chế của các tổ chức chính trị xã hội tỉnh). Do đó, Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh gặp khó khăn trong việc xây dựng quy chế làm việc của cơ quan, ban hành chức năng, nhiệm vụ của các ban, đơn vị trực thuộc; điều hành bộ máy cơ quan; quản lý, điều động cán bộ giữa các Ban để thực hiện nhiệm vụ.

Ở cấp xã, trong quá trình sắp xếp, sáp nhập vẫn còn tình trạng do chưa kiện toàn, bố trí được nhân sự phù hợp tại một số tổ chức thành viên ở cấp xã nên các tổ chức chưa thể hoạt động độc lập, gây hạn chế trong việc tổ chức các hoạt động phong trào, chương trình phối hợp với MTTQ Việt Nam cấp xã của địa phương đó.

Về cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện làm việc, ở cấp tỉnh, sau sáp nhập, số lượng cán bộ, công chức, người lao động tăng trong khi hạ tầng trụ sở hiện tại của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh của nhiều địa phương còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu phòng làm việc. Các ban chuyên môn phải làm việc phân tán tại nhiều trụ sở khác nhau, gây khó khăn cho công tác điều hành, phối hợp và trao đổi nghiệp vụ. Trang thiết bị phục vụ công việc còn thiếu đồng bộ, một số đã xuống cấp hoặc hư hỏng, ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc.

Ở tại xã, phường, đặc khu, nhiều đơn vị còn gặp khó khăn về cơ sở vật chất và điều kiện làm việc. Trụ sở làm việc chật hẹp, xuống cấp; trang thiết bị phục vụ hoạt động chưa được đầu tư đầy đủ, thiếu đồng bộ, chất lượng kém. Đối với một số đơn vị đặc thù có địa bàn rộng, dân cư phân tán, điều kiện giao thông khó khăn (nhất là các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số) thì việc nắm bắt tình hình dư luận xã hội, tâm tư nguyện vọng của Nhân dân và triển khai hoạt động phong trào tại cơ sở gặp nhiều trở ngại.

Trao đổi tại hội nghị, đối với công tác Đảng, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, hoạt động của Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh cần đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy.

“Liên quan đến các kiến nghị về việc thành lập tổ chức Đảng trực thuộc Ban Thường vụ Tỉnh ủy, vấn đề này Bộ Chính trị sẽ quyết định, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ tập hợp và phản ánh tại các kỳ họp”, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà thông tin và cho biết, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ đề xuất Ban Tổ chức Trung ương tham mưu Ban Bí thư chỉ đạo các tỉnh, thành ủy nghiên cứu bổ sung vào Quy chế làm việc của cấp ủy cấp tỉnh, thành ủy cho phép Đảng ủy Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh trực tiếp báo cáo, trình một số nội dung công việc đến Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy.

Liên quan đến nội dung một số tỉnh chưa thống nhất việc giao biên chế của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, hiện nay, đầu mối về biên chế và kinh phí ở Trung ương chỉ có một đầu mối giao là Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, không giao cho các tổ chức chính trị – xã hội. Đây chính là căn cứ để giao một đầu mối về Mặt trận cấp tỉnh.

Tuy nhiên, phải làm rõ tính độc lập tương đối và tính trực thuộc của các tổ chức chính trị – xã hội. Trung ương hiện nay đang xây dựng một số văn bản về quy chế mẫu, mối quan hệ công tác, một số nội dung về tài chính, tài sản. Ngoài ra nhiều nội dung khác cũng đang trong quá trình xây dựng và cơ bản phấn đấu sẽ hoàn thành trước ngày 20.8.2025.

Theo Phó Chủ tịch Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà, Quyết định 304-QĐ/TW của Bộ Chính trị đã nêu rõ cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ định hướng hoạt động và quản lý về biên chế, quản lý về kinh phí, quản lý chung về tài sản của các tổ chức chính trị – xã hội. Tuy nhiên, các tổ chức chính trị – xã hội vẫn có tính độc lập tương đối, có tư cách pháp nhân riêng, có tài khoản và con dấu riêng, có điều lệ riêng và tiến hành tổ chức Đại hội theo nhiệm kỳ.

Chia sẻ với khó khăn mà các địa phương phản ánh liên quan đến tài chính, tài sản và điều kiện làm việc, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị Mặt trận các địa phương cần tổng hợp và có ý kiến chính thức với Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy, với cấp ủy chính quyền địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho Mặt trận và các tổ chức chính trị – xã hội hoạt động.

Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cũng cho biết, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ chung tay để hỗ trợ các địa phương. Trên cơ sở báo cáo của các tỉnh thành phố, nếu thấy các địa bàn thực sự còn rất khó khăn, Trung ương sẽ có hình thức phù hợp để hỗ trợ, nhất là đối với các xã khó khăn, vùng sâu vùng xa. Ngay tại thời điểm hiện nay sẽ là hỗ trợ về chuyển đổi số.

Về những vướng mắc liên quan tới cơ chế tài chính, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, theo Quy định số 301-QĐ/TW ngày 9.6.2025 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã nêu rõ nguyên tắc: Bảo đảm sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng; tổ chức thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội hoạt động theo Điều lệ của mỗi tổ chức và quy định của Đảng, Nhà nước có liên quan, có con dấu, tài khoản riêng, bảo đảm nguyên tắc các tổ chức chính trị – xã hội hoạt động trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng thời phát huy tính hiệu quả, chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức (độc lập tương đối).

Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà tin tưởng sau Hội nghị, những khó khăn, vướng mắc sẽ được tháo gỡ, góp phần đưa công tác Mặt trận sang trang mới, bộ máy mới, sức sống mới, năng lượng mới, kết quả mới.