Người cao tuổi là chủ thể của “Kinh tế bạc”
Theo đại biểu Trương Xuân Cừ, Việt Nam hiện có khoảng 17 triệu người cao tuổi (NCT), dự báo tới năm 2050 sẽ có khoảng 28 triệu; Việt Nam già hóa dân số với tốc độ thuộc nhóm đầu thế giới, đặt ra những cơ hội và thách thức đan xen. Với tư duy tiếp cận mới, NCT không phải là “gánh nặng xã hội” mà là một nguồn lực qúy báu, tham gia vào sự nghiệp phát triển kinh tế, ổn định xã hội và hội nhập quốc tế.
Với trí tuệ, kinh nghiệm và uy tín, NCT không chỉ là “tấm gương” về đạo đức và lối sống mà còn là nguồn lực quan trọng đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, chuyển đổi số, phát triển nông nghiệp xanh và các hoạt động cộng đồng. Trong kỷ nguyên mới, yêu cầu phát triển đất nước bền vững, hiện đại, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, đòi hỏi phải huy động sức mạnh tổng hợp, trong đó có nguồn lực “Kinh tế bạc” do NCT là chủ thể và cũng là đối tượng liên quan.
 |
| Đại biểu Trương Xuân Cừ |
Dẫn chứng thêm vai trò và tầm quan trọng của NCT trong xã hội, đại biểu Trương Xuân Cừ cho biết, hiện Việt Nam có gần 1 triệu người đang tham gia công tác trong các tổ chức ở thôn, bản, tổ dân phố. Hơn 3 triệu lượt người cao tuổi tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Người cao tuổi tham gia tích cực bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.
Đến nay, Hội NCT các cấp đã xây dựng được trên 9.000 câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau, 94 nghìn câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, dưỡng sinh, nhìn chung các câu lạc bộ hoạt động rất hiệu quả, đóng góp tích cực cho sự ổn định và phát triển của các địa phương.
Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 được Quốc hội phê duyệt sẽ tạo sự chuyển biến mạnh mẽ và toàn diện trong phát triển văn hóa và xây dựng hoàn thiện nhân cách, chuẩn mực đạo đức, bản sắc, hệ giá trị con người và gia đình Việt Nam; nhất là xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng gia đình hạnh phúc, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh đều dựa vào sự gương mẫu của NCT. Công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc vùng miền đều được NCT làm cầu nối truyền cảm hứng lan tỏa xã hội.
NCT luôn quan tâm khích lệ con cháu học giỏi, chăm ngoan, góp phần xây dựng xã hội học tập suốt đời, tích cực tham gia phong trào “bình dân học vụ số”. Trong dòng chảy mạch nguồn truyền thống dân tộc, NCT là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, đem những giá trị tinh thần dân tộc được hun đúc hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, lưu truyền bởi tổ tiên, ông cha để truyền cảm hứng, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường dân tộc cho con cháu, cộng đồng xã hội, tăng thêm nội lực góp phần đưa đất nước bước tới đài vinh quang.
Bên cạnh đó, hiện cả nước có khoảng 40% NCT vẫn tiếp tục tham gia trong sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ. Ở nhiều địa phương NCT đang làm chủ trang trại, doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã tạo công ăn việc làm cho con cháu và cộng đồng. Nhiều NCT giàu kinh nghiệm đang triển khai các dự án khởi nghiệp trong các lĩnh vực: Nông nghiệp, công nghệ cao, du lịch cộng đồng; Dịch vụ chăm sóc sức khỏe; sản xuất hữu cơ và sản phẩm xanh.
Đồng thời, NCT vừa là nhà đầu tư, vừa là cố vấn chiến lược, tận dụng tri thức và các mối quan hệ xã hội để hỗ trợ thế hệ trẻ. NCT có nhiều kinh nghiệm trong quản lý tài chính, tích lũy vốn, tài sản và giúp con cháu lập nghiệp. Trong xã hội NCT là kho tàng tri thức sống động về văn hóa, lịch sử, khoa học công nghệ và quản trị kinh doanh. NCT truyền đạt cho thế hệ trẻ kiến thức, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và nâng cao năng lực xã hội, có vai trò quan trọng trong xây dựng đạo đức lối sống và khối đại đoàn kết dân tộc…
Nâng cao ý thức trách nhiệm của công dân; NCT tham gia các hoạt động xã hội, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; Nâng cao năng lực quản lý kinh tế và phát triển các mô hình sản xuất, kinh doanh nhất là kinh doanh trực tuyến; Các hoạt động thiện nguyện, xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường, chuyển đổi xanh; Bảo vệ an ninh – trật tự tại cơ sở; Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở; Xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh.
Đại biểu Trương Xuân Cừ khẳng định, người cao tuổi là một nguồn lực gắn liền với sự hình thành, phát triển “kinh tế bạc”. NCT là lớp người đã hoàn thành cơ bản trách nhiệm với gia đình (là lao động chính lao động kiếm sống nuôi gia đình), nuôi dạy các con trưởng thành; có nhiều người từng trải qua quá trình cống hiến, trên các cương vị công tác trong hệ thống chính trị, trở thành lực lượng “tự do” trong khởi nghiệp và tạo việc làm. Họ thực sự là chủ thể của phát triển “Kinh tế bạc”.
Dịch vụ chăm sóc người cao tuổi có tiềm năng phát triển mạnh mẽ
Già hóa dân số là xu hướng toàn cầu và đang đặt ra thách thức to lớn cho tăng trưởng bền vững. Trước những thách thức này, ở một số quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản hay Hàn Quốc đã xuất hiện tư duy kinh tế mới gọi là “nền kinh tế bạc” – nơi chính người già tham gia vào nền kinh tế.
Đại biểu Trương Xuân Cừ cho rằng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và y tế chuyên biệt cho người cao tuổi là lĩnh vực trọng tâm, có tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Trong đó, việc xây dựng và mở rộng bệnh viện lão khoa, trung tâm y tế dành riêng cho người cao tuổi là hết sức cần thiết. Hiện có tới khoảng 95% người cao tuổi Việt Nam mắc ít nhất một bệnh nền, nên nhu cầu khám chữa bệnh chuyên sâu, quản lý bệnh mãn tính và phục hồi chức năng là vô cùng cấp bách.
Theo đại biểu, ước tính từ nay đến năm 2030 nguồn lực đầu tư cho dịch vụ chăm sóc và phụng dưỡng là rất đáng kể.
Đại biểu cho biết, hiện nay cả nước có khoảng 475 cơ sở và trung tâm chăm sóc người cao tuổi, trong đó khoảng 12.000 người đang được chăm sóc tại các đơn vị này, chiếm 0,7% tổng số người cao tuổi. Nhu cầu NCT được chăm sóc tại các trung tâm ngày càng cao. Việt Nam phấn đấu đến năm 2030, NCT được chăm sóc tại các trung tâm là 6% (khoảng 1 triệu người) trong đó tại các trung tâm chăm sóc ban ngày (bán trú) khoảng 60%; Trung tâm chăm sóc nội trú khoảng 20%; Trung tâm chăm sóc tại nhà 20%.
Cũng theo đại biểu, khám sức khỏe định kỳ, cấp cứu, theo dõi điều trị từ xa, ứng dụng AI, IT, thiết bị đeo thông minh để theo dõi huyết áp, đường huyết, nhịp tim cũng có chi phí rất lớn.
Dự kiến từ nay đến năm 2030, nguồn lực đầu tư cho dịch vụ chăm sóc và phụng dưỡng tại bệnh viện lão khoa và trung tâm y tế cho NCT là khoảng 566.000 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, còn có các lĩnh vực đầu tư khác cho chăm sóc phụng dưỡng người cao tuổi như: Đầu tư cho ngành dược phẩm và thực phẩm chức năng; Bất động sản nghỉ dưỡng; Đầu tư công nghệ và chuyển đổi số trong chăm sóc NCT…
“Với tỉ lệ NCT mắc bệnh mãn tính nền rất cao nên thị trường thuốc và thực phẩm bổ sung, sản phẩm dinh dưỡng cho NCT rất tiềm năng. Dịch vụ chăm sóc tại nhà, như điều dưỡng chăm sóc sinh hoạt hàng ngày cho NCT, dịch vụ nấu ăn, dọn dẹp, quản lý thuốc và lịch khám, chăm sóc tinh thần, trò chuyện, hỗ trợ vận động, tư vấn sức khỏe trực tuyến, kết nối với bác sĩ… là cơ hội đầu tư xây dựng nền tảng số kết nối NCT với điều dưỡng viên, bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng”, đại biểu Trương Xuân Cừ chia sẻ.
Đại biểu Trương Xuân Cừ cũng nhấn mạnh, tiềm năng và xu hướng đầu tư tại Việt Nam rất đáng kể, trong đó quy mô thị trường chăm sóc NCT tại Việt Nam dự kiến đạt 25 tỷ USD vào năm 2030. Ông cho cho biết thêm, Nhà nước đang dành nhiều chính sách ưu đãi thuế đất đai cho Doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.
