“Lối ra” sau nghỉ hưu
Bà Nguyễn Thị Phương cho biết; “Ngày nào cũng vậy, 4 giờ rưỡi tôi dậy chuẩn bị đồ, 5 giờ rưỡi có mặt ở công ty. Làm tới 11 giờ là nghỉ, chiều lại làm thêm mấy tiếng. Mỗi tháng được 5-6 triệu đồng, đủ để tự lo thuốc men và phụ con ít tiền điện nước”.
Theo thống kê, trong gần 40% NCT vẫn tham gia lao động có thu nhập thì nhóm nghề tạp vụ, giúp việc, vệ sinh dân dụng chiếm tỉ lệ đáng kể. Đa phần là phụ nữ ở độ tuổi 60-75, từng là công nhân, nông dân hoặc viên chức nghỉ hưu sớm. Họ chọn nghề này không chỉ vì dễ xin việc, ít yêu cầu kĩ năng mà còn bởi phù hợp với sức khỏe – công việc nhẹ, thời gian linh hoạt và có thể làm gần nhà.
Bởi thế mà, không ít NCT coi nghề tạp vụ như “lối ra” sau khi nghỉ hưu, khi khoản lương hưu ít ỏi không đủ trang trải cuộc sống. Bà Đinh Thị Hiền, 62 tuổi, ở phường Hoàng Mai, TP Hà Nội chia sẻ: “Hồi mới nghỉ hưu, tôi định ở nhà trông cháu. Nhưng rảnh quá lại buồn, mà tiền thuốc thang nhiều. Thế là tôi xin vào làm tạp vụ cho một cơ quan nhà nước gần nhà. Mỗi ngày quét dọn, lau cửa kính, đổ rác… công việc nhẹ thôi nhưng đều đặn. Lương tháng 4 triệu đồng, nhưng quan trọng là đầu óc thấy minh mẫn hơn”.
 |
| Tạp vụ- Nghề tuy không vất vả nhưng đòi hỏi sự kiên trì |
Theo khảo sát của một số trung tâm việc làm, NCT đi làm vì muốn có ích và duy trì sức khỏe tinh thần, không chỉ vì thu nhập. Họ xem công việc như một cách giao tiếp, hòa mình với xã hội, tránh cảm giác cô đơn khi con cái bận rộn. Bà Phan Thị Đào, 60 tuổi, tạp vụ tại một trường tiểu học ở Nam Từ Liêm, TP Hà Nội, chia sẻ: “Mỗi sáng tôi thấy bọn trẻ đến trường, ríu rít chào bà Đào ơi! là thấy vui rồi. Cảm giác mình vẫn có ích, vẫn làm được việc”.
Gian nan phía sau những chiếc áo đồng phục
Dẫu nghề tạp vụ đem lại thu nhập ổn định và tinh thần lạc quan, song đằng sau những tấm áo đồng phục màu cà phê sữa là không ít vất vả. Bà Phương kể: “Có hôm lau hành lang, bị trơn trượt ngã, may chỉ trầy tay. Cũng có lần bị giám đốc công ty khó chịu vì nghĩ mình làm bẩn. Làm nghề này phải chịu khó, chịu khổ và phải nhẫn nại”.
Theo ghi nhận của phóng viên, NCT làm nghề tạp vụ thường gặp những khó khăn nhất định. Đầu tiên, do sức khỏe giảm sút, NCT dễ gặp tai nạn lao động (té ngã, đau cột sống, viêm khớp). Tiếp đó, về mức thu nhập tương đối thấp, trung bình 30.000-35.000 đồng/giờ, hoặc 4-6 triệu đồng/tháng. Quan trọng hơn cả, nghề này thường không có bảo hiểm và hợp đồng lao động rõ ràng, khiến họ dễ bị thiệt thòi khi xảy ra rủi ro. “Có chỗ thuê theo giờ, chỗ thuê theo ngày. Nhưng hầu hết không kí hợp đồng, không bảo hiểm. Bệnh thì tự lo, nghỉ việc là mất thu nhập ngay”, bà Phương chia sẻ.
Tuy vậy, dù vất vả, phần lớn NCT vẫn tìm thấy niềm vui trong công việc giản dị này. Theo các chuyên gia tâm lý, việc tiếp tục lao động ở tuổi già mang lại nhiều lợi ích: giúp cải thiện trí nhớ, giảm trầm cảm, duy trì vận động và tăng tuổi thọ.
ThS Phạm Hiền, chuyên gia tâm lí nhận định: “Nhiều NCT không chỉ làm việc để kiếm tiền, mà vì họ sợ bị bỏ lại phía sau. Nghề tạp vụ, dù nhỏ bé, lại giúp họ cảm thấy mình vẫn góp phần vào cộng đồng. Đó là giá trị tinh thần lớn hơn cả tiền bạc. Rõ ràng, việc mở rộng thị trường lao động cho NCT, đặc biệt trong nhóm nghề giản đơn như tạp vụ, là hướng đi nhân văn và thực tế. Nó không chỉ giúp giảm gánh nặng an sinh xã hội mà còn duy trì giá trị văn hóa “lao động là vinh quang” – một truyền thống đáng quý của người Việt”.
Một nghề bình dị, một thông điệp lớn
Nhìn từ góc độ xã hội, nghề tạp vụ của NCT phản ánh tinh thần tự lực và trách nhiệm với cuộc sống. Trong khi nhiều người trẻ than phiền về áp lực, không ít NCT vẫn cần mẫn từng giờ, từng phút, chỉ mong “tay còn khỏe, chân còn đi được là còn làm được việc”.
Ở chung cư The Manor, TP Hà Nội, những cư dân trẻ thường gọi bà Trịnh Thị Nhu, 65 tuổi là “bà ngoại của tòa nhà”. Mỗi sáng, bà cười hiền, chào từng người ra vào, lau cửa kính, tưới cây. Có người hỏi: “Sao bà không nghỉ ngơi, con cháu lo hết rồi mà?”; bà Nhu đáp nhẹ: “Làm việc giúp tôi thấy mình còn sống có ích. Tôi không muốn trở thành gánh nặng cho ai”.
Những câu chuyện ấy không phải cá biệt, mà đang hiện diện trong hàng ngàn ngóc ngách thành phố. Họ – những NCT làm tạp vụ – không đòi hỏi sự thương hại, chỉ mong được tôn trọng như những người lao động thực thụ.
Giữa dòng đời hối hả, những NCT làm tạp vụ âm thầm quét dọn từng góc phố, tòa nhà, trường học… có thể không được chú ý, nhưng họ chính là “những bông hoa thầm lặng” góp phần giữ gìn diện mạo đô thị sạch đẹp và lan tỏa tinh thần lao động đáng trân trọng.
Nghề tạp vụ – giản dị, mộc mạc nhưng là minh chứng sống động rằng “tuổi già không đồng nghĩa với nghỉ ngơi”, mà có thể là hành trình mới để sống ý nghĩa hơn…
