Kĩ sư tuổi 90 vẫn đam mê chế tạo máy

Mặc dù ở tuổi xưa nay hiếm nhưng hằng ngày, kĩ sư Vũ Hữu Lê ở phường Nam Cường, tỉnh Lào Cai vẫn cùng các công nhân miệt mài nghiên cứu, chế tạo những máy móc, nông cụ phục vụ cho nông dân.
Kĩ sư già đam mê chế tạo máy cho nông dân
Kĩ sư Vũ Hữu Lê giới thiệu sản phẩm do Công ty sản xuất

Sinh năm 1935, nhưng kĩ sư Vũ Hữu Lê vẫn còn rất nhanh nhẹn. Đứng bên cạnh những máy móc, nông cụ do mình chế tạo ra, ông say sưa kể cho chúng tôi về đam mê của mình.

Trong những câu chuyện đó, quãng thời gian làm giám đốc nhà máy cơ khí tỉnh Yên Bái (cũ) khi đang còn trong tuổi lao động ông ít khi nhắc đến, thay vào đó ông say sưa kể về những thành tích ông gây dựng được từ khi bắt đầu nghỉ hưu.

Năm 1992, về nghỉ ngơi theo chế độ nhưng ông vẫn ấp ủ ý định mở xưởng cơ khí cho riêng mình. Vậy là ông quyết định thành lập Tổ hợp tác Cơ khí Hồng Hà. Ban đầu, Tổ hợp tác gặp rất nhiều khó khăn về vốn, công cụ, thiết bị sản xuất, nhà xưởng và thị trường tiêu thụ nên ông phải đi thu mua sắt vụn để làm vật liệu sản xuất như cuốc, xẻng và các công cụ cầm tay thô sơ, xe cải tiến, xe gom rác… dần dần ông chuyển sang chế tạo các máy móc phục vụ cho nông, lâm nghiệp.

Ông cho biết, tỉnh Yên Bái (nay là tỉnh Lào Cai) và các tỉnh xung quanh có nhiều nông – lâm sản như cây chè, cây quế, các loại khoáng sản. Do vậy, Tổ hợp tác đã đi sâu vào sản xuất các loại máy như máy chế biến chè từ công suất nhỏ 1 tấn lên 60 tấn/ngày chạy bằng máy nổ hoặc điện. Hay như thiết kế máy vò theo phương pháp chia nhỏ từng phần để gia công chính xác sau đó lắp ghép lại dưới bộ khuôn hình chính xác. “Thiết kế này đã được Bộ khoa học & Công nghệ cấp giấy chứng nhận “độc quyền”, ông tự hào.

Năm 2002 ông đã chuyển mô hình từ Tổ hợp tác cơ khí Hồng Hà thành Công ty TNHH Cơ khí và Xây lắp Hồng Hà với ngành nghề chính là chế tạo máy, thiết bị phục vụ cho nông nghiệp, nông dân.

Kĩ sư già đam mê chế tạo máy cho nông dân
Kĩ sư Vũ Hữu Lê bên sản phẩm do Công ty chế tạo

Ông Lê chia sẻ, Lào Cai và một số tỉnh lân cận có thế mạnh phát triển, chế biến chè, trong khi giai đoạn đầu những năm 2000, người nông dân muốn mua thiết bị chế biến chè đều phải mua hàng nhập khẩu với giá cao từ 200 đến 300 triệu đồng. Vì thế, ông luôn nghĩ làm sao để người nông dân có máy móc làm việc hiệu quả, tăng năng suất mà giá thành phải hợp lí. Thế rồi, sau 2 năm miệt mài nghiên cứu, ông cùng cộng sự đã chế tạo thành công máy chế biến chè mini giá thành chỉ bằng 20% – 30%, trong khi công suất và chất lượng chè tương đương với máy nhập ngoại.

Ngoài ra, Công ty đã chế tạo nhiều loại máy vò chè xanh, máy vò chè đen, boong sao chè, máy tạo hình chè, máy sấy chè, sàng chè, tách cẫng chè. Các loại máy trên rất đa dạng về nguyên liệu đốt từ than, củi, điện, ga… với quy mô từ hộ gia đình cho đến các nhà máy công suất lớn từ 10 tấn đến 20 tấn, với giá thành phù hợp với nhu cầu và điều kiện của bà con nông dân từ vùng trung du đến vùng cao.

Đặc biệt, từ đầu năm 2022 công ty đã nghiên cứu, chế tạo mới “Máy vò chè đa năng” với công suất đạt 220kg/lần vò cho cả 2 loại chè xanh và đen, với những thiết kế mới giúp chè khi vò sóng đẹp, không bị vón cục và dập nát, năng suất tăng 3,5 lần so với các loại máy vò chè cũ. Đến nay, đã bán ra thị trường hơn 1.000 máy chế biến chè các loại ở hầu khắp các tỉnh như Lào Cai, Phú Thọ, Lai Châu, Lâm Đồng…

Nhận thấy sau khi bóc vỏ cây quế, cành và lá bỏ đi nên ông đã nghiên cứu, sản xuất ra nồi chưng cất tinh dầu quế và đã bán ra thị trường gần 400 nồi chưng cất tinh dầu quế với tỉ lệ thu hồi tinh dầu cao từ 0,4 đến 0,6 lít/100kg cành lá, hàm lượng tinh dầu đạt trên 80%, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân vùng quế, góp phần bảo vệ môi trường và là tiền đề để phát triển những nhà máy chưng cất tinh dầu quế lớn bây giờ.

Ngoài nồi chưng cất tinh dầu quế, ông còn sản xuất hệ thống sấy vỏ quế, máy băm cành quế, lá quế để đa dạng hóa cho các sản phẩm quế. Trong năm 2024 đã nghiên cứu, chế tạo thành công “Máy cắt liên hoàn phân đoạn quế sáo” đạt công suất từ 3 tấn – 3,5 tấn/ngày tăng gấp 6 lần so với cắt bằng tay. Nghiên cứu chế tạo “Máy bắt lông rác” để làm sạch rác lẫn trong quế, công suất đạt từ 3 tấn – 5 tấn/ngày, hiện nay đã xuất bán tại các vùng quế ở huyện Yên Bình, Trấn Yên, Văn Yên, tỉnh Yên Bái (cũ) và Phố Giàng, Bảo Thắng tỉnh Lào Cai (cũ).

Ở tuổi 90 nhưng kĩ sư Vũ Hữu Lê vẫn đã và đang cùng cộng sự chế tạo ra hàng chục loại máy phục vụ chế biến nông sản như: Máy đùn ép miến, máy nghiền củ dong, máy rửa củ dong, máy băm sắn lát công suất đủ loại, máy nghiền và lọc ra tinh bột sắn, hệ thống sấy sắn lát băm… Những loại máy này được ông nghiên cứu, chế tạo với phương châm: Dễ sử dụng, giá phù hợp với khả năng của bà con nông dân.

Kĩ sư già đam mê chế tạo máy cho nông dân
Kĩ sư Vũ Hữu Lê tại xưởng sản xuất

Với lòng yêu nghề và tâm huyết trong nghề chế tạo máy, kĩ sư Vũ Hữu Lê cùng cán bộ công nhân viên trong công ty đã nghiên cứu, sản xuất ra nhiều mặt hàng, máy móc mới. Nhiều đề tài đã được ứng dụng hiệu quả trong đời sống. Trong nhiều năm liền, Công ty luôn hoàn thành các chỉ tiêu đề ra, đặc biệt, năm 2024 hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu nhiệm vụ với tổng doanh thu là 5,571 tỉ đồng. Hiện công ty của ông Lê đang tạo việc làm, thu nhập ổn định và thường xuyên cho 21 cán bộ, công nhân với mức lương bình quân là 6,1 triệu đồng/người/tháng, thực hiện đúng và đầy đủ các chế độ cho người lao động về BHXH, BHYT, an toàn vệ sinh lao động, an toàn phòng chống cháy nổ…

Riêng cá nhân kĩ sư Vũ Hữu Lê, năm nào ông cũng được nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở; năm 2024 được tặng danh hiệu “Công dân tiêu biểu tỉnh Yên Bái”; được biểu dương, khen thưởng tại “Lễ trao học bổng” của Hội khuyến học Việt Nam về tích cực học tập, gương mẫu vận động cộng đồng tham gia học tập với tinh thần “Học không bao giờ cùng”.

Minh Ngọc