Các công nghệ như cảm biến té ngã, ứng dụng theo dõi bệnh lý, nhà thông minh đang giúp người lớn tuổi sống an toàn, khỏe mạnh và chủ động.
Việt Nam đang đối mặt với một trong những thay đổi nhân khẩu học lớn nhất thế kỷ 21 là già hóa dân số. Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, đến năm 2035, khoảng 14% dân số sẽ trên 65 tuổi, con số này có thể vượt 21% vào năm 2050. Quá trình này diễn ra với tốc độ nhanh, đặt ra những thách thức lớn cho hệ thống y tế, an sinh xã hội và chất lượng sống của người cao tuổi.
Bà Hoàng Phượng Liên, chuyên gia tư vấn về AgeTech, cho rằng công nghệ có thể đóng vai trò then chốt để hỗ trợ người cao tuổi sống khỏe mạnh, độc lập và hạnh phúc hơn. AgeTech – thuật ngữ dùng để chỉ các giải pháp công nghệ phục vụ người lớn tuổi, đang mở ra nhiều hướng đi tiềm năng, không chỉ trong chăm sóc sức khỏe mà còn góp phần phát triển kinh tế – xã hội.
Các sản phẩm phổ biến thuộc lĩnh vực này gồm: thiết bị hỗ trợ sinh hoạt, cảm biến cảnh báo té ngã, ứng dụng chăm sóc sức khỏe từ xa, và các nền tảng kết nối cộng đồng. Những giải pháp này có thể đồng hành cùng người cao tuổi trong từng khoảnh khắc sống, từ chăm sóc y tế đến tương tác xã hội.
“Công nghệ có thể trở thành người bạn đồng hành thầm lặng, giúp người cao tuổi sống độc lập, khỏe mạnh và không bị cô lập”, bà Liên nói.
Bà Hoàng Phượng Liên (phải), chuyên gia tư vấn về AgeTech. Ảnh: NVCC
Theo bà Liên, nếu được triển khai rộng rãi trong 10 năm tới, AgeTech sẽ tạo ra tác động tích cực trên nhiều phương diện. Trước hết, về sức khỏe và chất lượng sống, thiết bị đeo thông minh có thể theo dõi huyết áp, đường huyết, nhịp tim và cảnh báo sớm các vấn đề y tế, đặc biệt quan trọng với người cao tuổi sống một mình. Bên cạnh đó, hệ thống nhà thông minh có thể hỗ trợ họ thực hiện các thao tác hàng ngày như điều chỉnh ánh sáng, nhiệt độ hay gọi hỗ trợ khi khẩn cấp.
Với hệ thống y tế, các giải pháp khám bệnh từ xa sẽ giúp bác sĩ tiếp cận bệnh nhân cao tuổi mà không cần di chuyển, đặc biệt hữu ích tại vùng sâu vùng xa, nơi dịch vụ y tế còn hạn chế. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên.
Không dừng lại ở y tế, bà Liên cho rằng công nghệ còn giúp cải thiện đời sống tinh thần. Các nền tảng xã hội trực tuyến, lớp học kỹ năng hay phòng trò chuyện nhóm giúp người cao tuổi duy trì kết nối với gia đình, bạn bè và cộng đồng. Sự gắn kết này đóng vai trò quan trọng trong việc giảm cảm giác cô đơn và tăng cường sức khỏe tâm lý.
Tiềm năng lớn song việc triển khai AgeTech tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Hạ tầng công nghệ chưa đồng đều, đặc biệt ở nông thôn và miền núi, khiến việc tiếp cận các thiết bị và dịch vụ số gặp khó khăn. Ngoài ra, kỹ năng số của người cao tuổi còn hạn chế, đòi hỏi phải có các chương trình đào tạo bài bản, kiên nhẫn và phù hợp với khả năng tiếp thu.
Bài toán chi phí cũng là một yếu tố quan trọng, nhiều người lớn tuổi chưa đủ điều kiện tài chính để sử dụng các thiết bị hiện đại. Trong khi đó, các doanh nghiệp còn e ngại đầu tư do thị trường vẫn còn tương đối mới và chưa được hỗ trợ đủ về chính sách.
Để tận dụng hiệu quả tiềm năng của AgeTech, giới chuyên gia cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Theo đó cần có các chương trình khuyến khích phát triển công nghệ phục vụ người cao tuổi, bao gồm ưu đãi thuế, tài trợ nghiên cứu và hỗ trợ triển khai tại địa phương, bên cạnh đào tạo nguồn nhân lực.
Theo bà Hoàng Phượng Liên, việc hợp tác quốc tế với các nước có kinh nghiệm như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đức sẽ giúp Việt Nam rút ngắn thời gian thử nghiệm và tăng tính khả thi trong triển khai thực tế.
Hoàng Đan
