Trần Tinh Anh
Người phụ nữ làm muối tôm Tây Ninh này chính là bà Út Nghiệp (Lương Thị Nghiệp), Chủ cơ sở muối tôm Như Ý, Tây Ninh.
Biến “muối kháng chiến” thành muối tôm Tây Ninh mê hoặc lòng người
Bà Út Nghiệp khá hào hứng khi kể về nguồn gốc xuất xứ của mối tôm Tây Ninh ngày nay.
Theo bà Út Nghiệp, muối tôm Tây Ninh hôm nay có nguồn gốc từ thời kỳ kháng chiến cứu nước. Lúc bấy giờ, bà con ở hậu phương thấy cha anh đi kháng chiến ở trong rừng không có thức ăn mặn, không có thức ăn để lâu được nên đã làm muối rang gởi vô rừng tiếp tế.
“Ngày đó, ba tôi đi kháng chiến nên mẹ tôi làm muối gởi vô rừng cho ba ăn”, bà Út Nghiệp thổ lộ.
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thấy làm muối hay hay nên bà con Tây Ninh duy trì thức chấm này. Để thức chấm này thi vị hơn, người này thêm thịt nạc, gia vị; người kia thêm thịt tôm thế là thành muối tôm Tây Ninh “thần thánh” ra đời.
Giờ thì, những tiệm bán muối tôm Tây Ninh thi nhau mọc lên suốt tuyến QL22, từ núi Bà Đen tới ngã ba Trảng Bàng (Tây Ninh), xuống tận huyện Củ Chi (TP.HCM).
Tỉnh Tây Ninh không có nghề muối, không có biển để đánh bắt hoặc nuôi tôm, thế mà từ một sản phẩm muối rất bình dị, với bàn tay, khối óc và sự nhanh nhạy với thị trường những người thợ đã biến thành một sản phẩm muối tôm Tây Ninh vang danh khắp nơi.
Dùng cái nắng “cháy da người” để rang muối tôm Tây Ninh
Vậy bí quyết nào để hạt “muối kháng chiến” thành muối tôm Tây Ninh “thần thánh”? Theo bà Út Nghiệp, muối tôm Tây Ninh có nhiều thành phần gồm ớt, tỏi, sả và đặc biệt là tôm.
Tất cả những nguyên liệu làm muối tôm Tây Ninh được chọn lựa rất kỹ, như ớt phải chín đều, màu tươi đẹp, không bị sâu, hư để khi trộn, muối tôm sẽ có màu hồng tự nhiên rất đẹp. Tỏi củ phải to, tươi, mùi thơm nồng. Tiêu là tiêu cội, ngon. Và đặc biệt là tôm phải tươi…
“Qua nhiều năm kinh nghiệm, để giữ cho sản phẩm muối tôm Tây Ninh tươi ngon chủ yếu khi làm phải trộn cho đều. Các nguyên liệu hỗn hợp phải có tỷ lệ hợp lý để cho sản phẩm thơm, ngon”, bà Út Nghiệp chia sẻ.
Tuy nhiên, có một “bí quyết” để hạt muối tôm tôm Tây Ninh trở nên “thần thánh” mà bà Út Nghiệp ít nhắc tới đó là dùng cái nắng gay gắt của Tây Ninh để rang muối tôm.
Hiện, nhiều cơ sở làm muối tôm Tây Ninh dùng chảo hoặc lò sấy để rang muối tôm. Tuy nhiên, theo bà Út Nghiệp nếu rang muối bằng cách này sản phẩm muối tôm Tây Ninh sẽ giảm độ hấp dẫn của màu và mùi.
Bà Út Nghiệp thổ lộ, nếu muốn muối tôm Tây Ninh có chất lượng tuyệt hảo phải dùng cái nắng “cháy da người” ở Tây Ninh để rang muối. Nếu nắng tốt chỉ cần phơi muối một ngày là xong.
“Cái nắng gay gắt đã làm cho muối tôm khô dần nên rất ngon, mùi, màu được giữ nguyên vẹn”, bà Út Nghiệp bộc bạch.
Bằng cách này, sản phẩm muối tôm của bà Út Nghiệp vang danh khắp nơi. Cũng như góp phần giúp làng nghề làm muối tôm Tây Ninh nổi tiếng trong, ngoài nước.
Hiện, UBND tỉnh Tây Ninh đã ban hành Kế hoạch phát triển ngành nghề nông thôn, giai đoạn 2022 – 2025. Theo đó, đến năm 2025, tỉnh phấn đấu có 14 nghề truyền thống (có 3 nghề mới) và làng nghề truyền thống (có 2 làng nghề mới) được lập hồ sơ đề nghị và được UBND tỉnh xét công nhận. Trong 2 làng nghề tuyền thống mới được công nhận có Làng nghề làm muối tôm Tây Ninh.