Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam tăng nhanh, hiện là 74,5 tuổi, cao hơn nhiều quốc gia có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Bộ Y tế nhận định, mặc dù tuổi thọ người Việt cao hơn các nước trong khu vực nhưng số năm sống có bệnh tật lại cao hơn. Bên cạnh đó, Việt Nam dần bước vào thời kỳ dân số già.
Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh trên thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên chiếm gần 12% tổng dân số vào năm 2019 và đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 25%. Đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”. Một số địa phương phát triển như TPHCM, Hà Nội, Bà Rịa – Vũng Tàu, Đà Nẵng tuổi thọ trung bình của người dân đều trên 76.
PGS.TS Nguyễn Trung Anh – Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương – cho biết, dự tính tới năm 2036 Việt Nam sẽ chuyển sang giai đoạn dân số già với tỉ lệ người cao tuổi chiếm trên 20% tổng dân số. Dự báo số người cao tuổi của Việt Nam tăng lên 16,8 triệu người vào năm 2039 và 25,2 triệu người năm 2069.
Theo PGS Trung Anh, già hóa dân số tác động sâu sắc tới mọi khía cạnh của cá nhân, cộng đồng, quốc gia. Điều này đòi hỏi hệ thống an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cần có sự điều chỉnh, thích nghi để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.
Việt Nam đối mặt với vấn đề “già trước khi giàu” khiến nước ta chưa kịp chuẩn bị các mạng lưới an sinh xã hội phù hợp để đón một xã hội nhiều người già, dẫn tới hệ lụy về kinh tế xã hội khi dân số già hóa nhanh chóng cũng cao hơn. Dân số toàn cầu già đi đồng nghĩa nhu cầu an sinh xã hội với người cao tuổi ngày càng tăng. Dân số già nhanh đồng nghĩa với việc có ít người trong độ tuổi lao động hơn trong nền kinh tế. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung lao động, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn hơn về nguồn nhân lực.
ThS. Mai Trung Sơn cho biết, nguyên nhân già hóa của Việt Nam cũng tương tự nguyên nhân của thế giới, đó là tuổi thọ tăng và mức sinh giảm. Bộ Y tế đề xuất xây dựng các giải pháp thích ứng quá trình già hóa dân số, dân số già; đáp ứng nhu cầu cơ bản về chăm sóc người cao tuổi và một số nhu cầu cơ bản của người cao tuổi ngày càng tăng nhanh. Bộ Y tế đề xuất xây dựng quy trình, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về chăm sóc sức khỏe, chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi. Xây dựng các gói dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi…
